Sosyal paylaşım sitelerinde paylaşılan doğrulanmış manzaralara nazaran, çalışanların greve gittiği kentler ortasında Tahran, Reşt, İsfahan, Tebriz, Şehinşehr, Hürremabad, Abadi, Kirmanşah, Bender Abbas, Burucerd ve Ahvaz da var.
BBC Farsça Servisi’nin haberine nazaran “Kanlı Kasım” ya da “Aban Katliamı” diye bilinen 2019-2020 yılındaki şiddetle bastırılan Aka protestoların yıldönümünde başlatılan aksiyonlar, birebir vakitte ülkede üçüncü ayına giren ve ülkenin dört yanında hâlâ süren protestolarla bütünleşiyor.
2019-2020 yılında petrol fiyatlarına yüzde 50-200 oranında artırım yapılması üzerine patlak veren ve 20’yi aşkın kente yayılan protestolarda Öfke giderek büyümüş, bankalar, resmi binalar tahrip edilmiş, hükümetin şiddetli müdahalesinde yüzlerce gösterici öldürülmüştü.
Daha Evvel 2009 yılında da ülkede Özellikle üniversite öğrencilerinin odağında olduğu bir protesto dalgası yaşanmıştı lakin 2019 protestoları, yaygınlığı ve şiddeti itibariyle bunları geride bırakmıştı.
KAMİYARAN’DA ÇATIŞMALAR, YENİ İDAM CEZALARI
Geçtiğimiz Çarşamba gününden bu yana kitlesel şovların yapıldığı Emniyet güçlerinin şovlara gerçek mermilerle müdahale ettiği Kürdistan bölgesinin Kamiyaran kentinde Kurdistan İnsan Hakları Ağı isimli kuruluşa nazaran 15 şahıs yaralandı.
İnsan hakları kuruluşlarının paylaşımlarına nazaran, şu anda kentte internet irtibatı büsbütün kesik.
Kentteki şovlar Fawad Muhammedi isminde bir protestocunun öldürülmesi üzerine düzgünce büyümüştü.
Gösterilerin kitleselleştiği ve şiddetli müdahale gördüğü yerlerden bir Öteki de ülkenin ikinci Aka kenti Meşhed.
Diğer yandan İran’ın devlet kontrolündeki medyasının haberine nazaran şovlara katılarak tutuklananlardan üç şahsa daha mevt cezası verildi.
Hüküm giyen şahısların temyiz hakkı var.
Gösterilerle ilgili olarak 13 ve 15 Kasım’da görülen davalarda iki bireye daha idam cezası verilmişti.
‘ŞİMDİYE KADARKİ EN UZUN VADELİ GÖSTERİLER’
Mahsa Amini’nin istendiği halde örtünmediği gerekçesiyle gözaltında öldürülmesini protesto maksadıyla iki ay Evvel başlayan şovlarda şu anne kadar ölenlerin sayısı İran İnsan Hakları Örgütü’nün teyit edebildiği haberlere nazaran 326. Ancak örgüt sayının bunun üzerinde olduğunu kestirim ediyor.
Gösteriler, ülkenin her yanına ve farklı kısımlara yayılarak büyürken Müstakil Harana haber ajansının iddialarına nazaran gözaltına alınanların sayısı da 15 bini buluyor.
İlk günlerinde bayanların yaygın ve cüretli hareketleriyle alevlenen protestolar giderek, gün gün daha geniş kesitleri kapsamaya başladı ve nihayet günlerde “Kanlı Kasım” anmaları vesilesiyle personellerin grevleriyle de desteklenmeye başladı.
Gösterilerin arka planını konuştuğumuz BBC Farsça Servisi editörlerinden Muhammed Veziri, “Olaylar artık başlangıçtaki üzere Biricik bir bahisle ilgili değil. Artık Sorun yalnızca başörtüsü değil” diyor.
Veziri, “Genel olarak memnuniyetsiz olunan her şey protesto ediliyor. Artık direkt rejimin çekirdeğindeki isimler Aleni bir biçimde hedefleniyor, rejimin sembolleri hedefleniyor” diye ekliyor.
Peki bu şovların İran İslam Cumhuriyeti’nin tarihindeki en kuvvetli protesto dalgası olduğu söylenebilir mi?
Veziri, “Belki şiddeti bakımından en Aka değil, lakin katiyetle en uzun süreni” diyor ve şovların üçüncü ayına girdiğine işaret ediyor.
Bunun da ötesinde bu şovları farklı kılan bir Öbür özellik de, ülkenin her yanını ve Fazla geniş toplumsal bölümleri kapsıyor olması.
Muhammed Veziri, “Bu protestolar, İran’da daha Evvel hiçbir toplumsal devinim ve reaksiyonun görülmediği yerleri de harekete geçirdi” diyor.
Yorum Yok