2030 yılına kadar denizlerin yüzde 30’unu muhafaza altına almayı hedefleyen Aleni Deniz Mutabakatı, deniz tabiatını müdafaayı ve güzelleştirmeyi amaçlıyor
Anlaşma, 38 saat süren görüşmelerin akabinde Cumartesi akşamı New York’taki Birleşmiş Milletler (BM) genel Merkezi’nde imzalandı.
Müzakereler, finansman ve balıkçılık hakları konusundaki uyuşmazlıklar nedeniyle yıllarca ertelenmişti.
Okyanusların korunmasına yönelik nihayet milletlerarası muahede (Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi) bundan 40 sene Evvel 1982 yılında imzalanmıştı.
Bu mutabakatla, bütün ülkelerin balık tutma, gemi nakliyeciliği ve araştırma yapma hakkına sahip olduğu memleketler arası sular, Aleni deniz ismi olarak tanımlanmış lakin bu suların sadece yüzde 1,2’si korunabilmişti
Bu korunan alanların dışındaki deniz ömrü, iklim değişikliği, çok avlanma ve gemi trafiği nedeniyle risk altında.
Uluslararası Doğayı Müdafaa Birliği’ne (IUCN) nazaran, global çapta deniz cinslerinin yaklaşık yüzde 10’u yok olma riskiyla karşı karşıya.
Anlaşmada belirlenen korunacak yeni alanlar, balıkçılık faaliyetlerine, nakliye güzergâhlarına ve derin deniz madenciliği üzere keşif faaliyetlerine sonlar getiriyor.
Çevre örgütleri, madencilik faaliyetlerinin yarattığı gürültü kirliliği ve çevresel etmenlerden Dolayı hayvan yetiştirme alanlarına ziyan verdiği istikametinde tasaya sahipti.
Ruhsatlamayı denetleyen Memleketler arası Deniz Yatağı Otoritesi, BBC’ye yaptığı değerlendirmede “gelecekte derin deniz tabanındaki rastgele bir faaliyetin, sürdürülebilir ve Mesul bir halde yürütülmesini sağlamak için sert çevresel düzenlemelere ve nezarete tabi olacağını” söyledi.
Anlaşma, BM’nin Okyanuslar Büyükelçisi Rena Lee tarafından ilan edildi.
IUCN Okyanus takımının yöneticisi Minna Epps, hususla alakalı asıl sorunun deniz genetik kaynaklarının paylaşımı olduğunu söyledi.
Farmasötikler (eczacılıkla ilgili), endüstriyel süreçler ve Besin üzere cemiyet için fayda sağlayabilecek, okyanustaki bitki ve hayvanlardan elde edilen biyolojik elementlere, deniz genetik kaynakları ismi veriliyor.
Daha Varlıklı ülkeler okyanus derinliklerini araştırma üzerine finansman ve kaynak ayırabiliyor. Fakat Fakir ülkeler ise ülkelerin elde ettiği yararların eşit olarak paylaşılmasını talep ediyor.
Stockholm Üniversitesi’nden okyanus araştırmacısı Dr. Robert Blasiak, kimsenin okyanus kaynaklarının ne kadar değerli olduğunu ve hasebiyle nasıl bölüşülebileceğini bilmemesinin Aka bir zorluk olduğunu söyledi.
“Düşünün ki, meskeninizde iri bir TV’niz var. Fakat bu yüksek çözünürlüklü ekranda sırf dört-beş piksel çalışıyor. İşte bizim de okyanus bilgimiz bundan ibaret. Okyanuslarda yaklaşık 230 bin Cin kaydedildi, lakin iki milyondan Çok olduğu iddia ediliyor”
Greenpeace Nordic’in okyanus konusunda kampanyalar yürüten üyesi Laura Meller, iklim krizine karşı dayanıklılığın sağlayabileceği, milyarlarca insanın da ömrünü ve geçim kaynaklarını koruyabileceğini söylediği mutabakattan duyduğu memnuniyeti lisana getirdi.
Meller, “Bu tarihi bir gün. Bölünmüş bir dünyada doğayı ve insanlığı korumak, jeopolitiğe karşı galip geldi” dedi.
Ülkelerin muahedeyi resmen kabul etmek için tekrar bir ortaya gelmeleri gerekecek.
Okyanuslar üzerine çalışan Pew Charitable Trusts isimli kuruluşun yöneticisi Liz Karan, BBC’ye şunları söyledi:
“Yürürlüğe girmesi biraz Vakit alacak. Bunun için ülkelerin Evvel onaylaması [yasal olarak benimsemesi] gerekecek”
Yorum Yok