Bilim şirketi Gilead’den yapılan açıklamaya nazaran, Türkiye’de HIV’in yayılımını önlemek üzere tahlil tekliflerinin sunulduğu rapor, IQVIA araştırma şirketi tarafından hazırlandı.
1980’lerde dünyada birinci Defa tanımlanan HIV enfeksiyonu, Türkiye’de birinci Defa 1985’te görülmüş, 1990’larda ise dünya çapında bir epidemiye dönüşmüştü. Virüsü baskılayıcı aktif tedavilerin geliştirilmesi ve global çapta atılan tesirli adımlar sayesinde Denetim altına alınan HIV, artık tedavi edilebilir kronik bir hastalık. HIV ile yaşayan bireyler tertipli tedaviyle işlerine, okullarına, ömürlerine devam edebiliyor ve hatta doğal yollarla çocuk sahibi olabiliyor.
TÜRKİYE TEST VE TEŞHİSTE GERİDE KALDI
‘Kovid-19 Devri Sonrası HIV Siyasetleri Raporu‘, dünyada ve Türkiye’de HIV’in yayılımı ve Olay sayılarına dair çarpıcı datalar içeriyor. Rapora nazaran, Türkiye, HIV tedavisine erişim ve tedavide başarılı pozisyondayken, test ve teşhiste ise maksatların gerisinde kaldı.
Pek Fazla ülkede yıllık yeni HIV Olay sayısı nihayet 10 yılda sabit kalmış ya da azalma trendine girmişken, Türkiye, yıllık yeni Hadise sayısı artışında dünya çapında en üst sıralarda yer alıyor. HIV hadiseleri Türkiye’de nihayet 10 yılda 8 kat artış gösterdi.
1 Şubat 2022 prestijiyle bildirimi yapılmış yeni HIV/AIDS Hadise sayısı, 2019 yılı için 4 bin 153 iken 1985-2021 yılları için Yekün Hadise sayısı 32 bin düzeyinin üzerine çıktı.
Diğer yandan, bilimsel modellemelerde, Türkiye’deki enfekte birey sayısının, saptanamayan olaylarla birlikte, en az iki kat daha Çok olduğu varsayım ediliyor. Kovid-19 salgını münasebetiyle sıhhat kuruluşları ve teşhis merkezlerine başvurulardaki azalma göz önüne alındığında Kovid-19 periyodunda HIV enfeksiyonunun salgın öncesindeki yayılma suratını koruduğu iddia ediliyor.
Rapora nazaran, bütün hadiseler içinde en geniş hisseye 25-34 ıslak aralığı sahipken, nihayet yıllarda 20-24 ıslak kümesinin yeni hadiseler içindeki hissesinde artış görülüyor. Rapordaki öngörülere nazaran, Gerekli tedbirler alınmazsa Türkiye’de HIV hadiselerinin daha Önemli düzeylere ulaşacağı iddia ediliyor.
Halihazırda yaklaşık yüzde 40 olarak kestirim edilen HIV müspet durumunu bilme oranının yüzde 90 düzeyine çıkarılması durumunda 2040’a kadar yüksek Hadise sayılarının önüne geçilebileceği varsayılıyor.
Türkiye’deki Hadise artışlarının esas sebepleri ortasında Türkiye’de hastalığın bulaş yolları, önleyici ve hami tedavi prosedürlerine dair bilgi seviyesinin ve farkındalığın az olması, Kovid-19 salgını hasebiyle sıhhat kuruluşları ve tanı/test merkezlerine başvurulardaki azalma, damgalanma ve ayrımcılık korkusu ile test olmaktan çekinme yer alıyor.
Hekimler, UNAIDS’in dünya çapında AIDS epidemisini sonlandırmak gayesiyle daha evvelce belirlediği 90-90-90 tanı-tedavi-viral baskılama gayelerini, 95-95-95 olarak güncellediğine dikkat çekiyor.
Buna nazaran, 2030 yılına kadar, HIV ile yaşayan bireylerin yüzde 95’inin teşhis almış olması, teşhis almış bireylerin yüzde 95’inin tedavi altında olması, tedavi gören bireylerin de yüzde 95’inin viral yükünün baskılanmış olması hedefleniyor.
Türkiye’nin tedaviye erişim ve tedavi başarısı bahislerinde bu amaçlara yakın olduğu, fakat teşhis alanında amacın nihayet derece gerisinde kaldığı kestirim ediliyor.
“SALGIN, HIV/AIDS İLE ÇABAYI Olumsuz FORMDA ETKİLEDİ”
Açıklamada görüşlerine yer verilen raporun hazırlanmasına katkıda bulunan Tabip çalıştayı üyesi Ege Üniversitesi HIV/AIDS Araştırma ve Uygulama Merkezi (EGEHAUM) Müdürü Prof. Dr. Deniz Gökengin, HIV/AIDS ile gayretin, Türkiye’nin 2019-2023 Stratejik Planı gayelerine iç edildiğini ve 2019 yılında HIV enfeksiyonunun yayılımını Denetim altına almak emeliyle sıhhat Bakanlığı tarafından bir HIV/AIDS Denetim Programı oluşturularak kapsamlı bir aksiyon planı ortaya konduğunu belirtti.
Salgının bütün sıhhat teşebbüslerini olduğu üzere, HIV/AIDS ile çabayı de Olumsuz halde etkilediğini Anlatım eden Gökengin, şöyle devam etti:
“Bu periyotta teşhis konan hadiselerdeki düşüşe karşılık bulaş riskinin devam etmiş olması, daha evvelce belirlenmiş aksiyon planının tekrar kıymetlendirilerek kimi aksiyonların önceliklendirilmesi muhtaçlığını doğuruyor. Hazırladığımız raporda öncelikli siyaset teklifleri ortasında şu bahisler yer alıyor: Endikatör hastalıklara HIV testi uygulanması, anonim test merkezlerinin acilen yaygınlaştırılması ve bu merkezlere erişimin kolaylaştırılması, gelecekte yaşanabilecek afet devirlerinde HIV testlerine ve tedavisine erişimin kolaylaştırılması için gereken tedbirlerin afet olmadan Evvel alınması, uzaktan danışmanlık sisteminin kurulması, HIV ve gibisi tertipli takip gerektiren endikasyonlar için polikliniklerin kesintisiz sürdürülmesi, kendin-yap testlerin hayata geçirilmesi ve korunma usullerine erişimin genişletilmesi.”
“TÜRKİYE’DE HIV ŞUURU HALA çok DÜŞÜK SEVİYELERDE”
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji anne ilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Yeşim Taşova ise gelecekte yeni teşhis Meydan birey sayısının beklenenin üzerinde olacağına işaret etti.
Türkiye’de cemiyet genelinde HIV şuurunun hâlâ Fazla düşük düzeylerde olduğuna dikkati çeken Taşova, şunları kaydetti:
“Etkin korunma sistemleriyle bulaşın önlenebileceği ve HIV ile yaşayanların sistemli tedaviyle ömürlerini sağlıklı bireyler olarak sürdürebileceği bilgisinin cemiyet geneline yayılması gerek. HIV/AIDS ile ilgili önyargıların hem bütün toplumda giderilmesi hem de bütün sıhhat kuruluşlarının ve çalışanlarının bu mevzuda Gerekli bilgi ve bilince sahip olması, anonim test merkezlerinin artırılması, HIV ile uğraşta Aka Ehemmiyet taşıyor. HIV alanında önde gelen doktorlar ve sivil cemiyet kuruluşlarının katkılarıyla hazırlanan bu raporda ortaya konan tekliflerin bütün paydaşların Amel birliğiyle hayata geçirilmesinin, sıhhat Bakanlığı’nın hareket planının gerçekleştirilmesine Değerli bir katkı sağlayacağına inanıyoruz.”
Yorum Yok