İran’ın ABD İHA’sını düşürmesi askeri tansiyon mümkünlüğünü da artırdı. Kısa devirde bu problemin nereye evrileceğini düşünüyorsunuz?
Tarihte işlerin latife üzere başlayıp bir anda denetimden çıktığı örneklere çok rastladık. Burada da benzeri bir son yaşanabilir. ABD Lideri Donald Trump’ın karşı atak buyruğunu son anda durdurmasını bir erteleme olarak görüyorum. ABD, son olayı bir itibar kaybı olarak değerlendirecektir. Kısa mühlet içerisinde, İran Deniz Kuvvetleri’ne bağlı küçük bot yahut tekneler ya da hava araçları maksat alınabilir. Öte yandan, İran-ABD tansiyonu artık sıradan bir olay formunda görülmeye başlandı. Sürecin kapsamlı bir savaşa dönüşmeyeceği düşünülüyor. İran’ın dini önderi Ali Hamaney de bunun daha çok ekonomik ve ruhsal bir savaş olduğunu söylüyor. Yeniden de, Rusya’nın sorunun denetimden çıkması riskini vurgulamasını haklı bir telaş.
‘Masa vurgusu Riyad için’
Trump’ın sık sık müzakere masasına daveti gerçekçi mi?
İran İslam İhtilali sonrasında bağların son 40 yılına tansiyon damga vurdu. Trump’ın İran aksisi bölgesel siyasetini ve Mısır-Suudi Arabistan-İsrail ile alakalarını de dikkate alırsak bu olasılığın düşük olduğunu düşünüyorum. Bunun lisanlandırılması de, Suudi Arabistan’dan daha çok taviz almak için kullanılan bir siyaset sistemi olabilir pekâlâ.
ABD’nin şimdiki bölge siyasetinde İsrail’in korunması fikri hükümran. Son krizi de bu pencereden mi yorumlamak gerek?
Ana motivasyonun İsrail olduğunu söyleyebiliriz. Son 15 yılda İsrail’in tehdit algısının yükseldiğine de şahit olduk. Esasen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu tansiyondan beslenen bir önder. Tıpkı şey, Trump ve Hamaney için de geçerli.
‘Türkiye’yi de zorlar’
Giderek sıkılaşan yaptırımlar karşısında İran’ın dayanma gücünü nasıl değerlendirirsiniz?
Gerilimin biraz yükselmesinin petrol fiyatlarını artırması nedeniyle İran’ın şimdilik tablodan şad olabileceği biçiminde yorumlar yapılıyor ancak elbette bu durum Tahran idaresi açısından sürdürülebilir değil. Dahası, İran’ın hâlâ petrol bağımlılığının sürdüğünü görüyoruz. Bu açıdan İran’ın işi giderek zorlaşıyor. Kaldı ki, Halkbank olayını hatırlarsak, aktüel politik tablo örneğin yaptırımlarla daha evvel öteki yollarla başa çıkan ve hatta yarar sağlayan Türkiye’yi de zorlayacak. Artık eskisi üzere usullerin çarçabuk uygulanması mümkün değil.
Yorum Yok