Her Yıl 24 Nisan’da, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1915 yılında tabiiyetindeki Ermenilere ‘soykırım’ yaptığı savıyla, imparatorluğun varisi olarak görülen Türkiye Cumhuriyeti’nin Yurt dışındaki diplomatik temsilcilikleri protestoların amacı oluyor.
ABD Lideri Joe Biden 2021 yılında, 1915 olaylarının yıldönümünde yayınladığı açıklamada ‘soykırım’ sözcüğünü kullanmıştı. Bu birebir vakitte, yarım milyona yakın Ermeni kökenli Amerikalının yaşadığı ABD’de, reis Biden’ın seçim vaatlerinden de biriydi.
Biden açıklamasında, “Her Yıl bugün, Osmanlı periyodunda yaşanan Ermeni soykırımında ölenleri anıyoruz” dedi.
SON diyar MEKSİKA
Son olarak Meksika Senatosu, kelamda soykırım tanıyan nihayet hükümet organlarından biri oldu.
Tarihsel olarak kelamda soykırım savını Birleşmiş Milletler (BM) genel Konseyi’ne taşıyan birinci ülke Güney Kıbrıs Rum Kesimi iken Uruguay, 1915 olaylarını ‘soykırım’ olarak tanıyan birinci ülkedir.
Peki, soykırım savları konusunda hangi ülke nerede duruyor?
TANIYAN ÜLKELER
Sözde soykırım birinci Defa 9 Aralık 1948‘de BM genel Konseyi’ne getirilmiş olmasına rağmen, bugün BM’ye Üye olan 193 ülkeden yalnızca aşağıdaki 33 ülke soykırım argümanlarını resmen tanımaktadır. Tanıyan ülkeler şu formdadır:
ABD, Almanya, Arjantin, Avusturya, Belçika, Bolivya, Brezilya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Ermenistan, Fransa, Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY), Hollanda, İsviçre, İsveç, İtalya, Kanada, Letonya, Litvanya, Lübnan, Lüksemburg, Meksika, Paraguay, Polonya, Portekiz, Rusya, Slovakya, Suriye, Şili, Uruguay, Vatikan, Venezuela, Yunanistan
ÇEŞİTLİ ÜLKELERİN POZİSYONLARI
ÇİN Kamu CUMHURİYETİ
Çin, Ermenistan ve Ermeni diasporasının 1915 olaylarına ait iddialarını “soykırım olarak tanımamaktadır.”
İSRAİL
İsrail, birkaç münasebete bağlı olarak Ermeni argümanlarını resmi manada tanımıyor, doğrusu İsrailli önderler de bunu inkâr da etmiyor. Bu durum birkaç faktöre dayanıyor, lakin elbet ortalarında en değerlileri İsrail’in Türkiye ve Azerbaycan ile alakaları.Öte yandan, eski İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, Dışişleri Bakanı olduğu periyotta, “Holokost (Yahudi Soykırımı) ile Ermeni tezleri ortasında benzerlik yaratma teşebbüslerini reddediyoruz. Holokost gibisi bir şey olmadı. Ermenilerin yaşadıkları bir trajedi, soykırım değil” ifadelerini kullanmıştı.Buna rağmen İsrail Parlamentosu Eğitim, Kültür ve Spor Komitesi, 1 Ağustos 2016’da kelamda soykırımı tanıdığını duyurdu ve İsrail hükümetini de tanımaya Davet etti.
Hayfa Belediyesi, 4 Nisan’da kelamda soykırımı tanıyan birinci İsrail kenti oldu. Türkiye’nin İsrail Büyükelçisi Şakir Özkan Torunlar, Laf konusu kararı protesto etti.
İRAN
Ermenistan’ın esas ticaret ortağı olan İran, Türkiye ile bağlantıları müdafaa gereksinimi nedeniyle Ermeni Soykırımını resmen kabul etmemiş, lakin Dağlık Karabağ üzere birçok bölgesel mevzuda Ermenistan’ın yanında yer almıştır. Tahran Lokal yönetimi kelamda soykırımı tanımaktadır. İran eski Devlet Lideri Muhammed Hatemi üzere Fazla sayıda İranlı önder, Erivan’daki kelamda soykırım anıtını ziyaret etmiştir. 2010 yılında ise İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı Hamid Baghaei, Türkiye’yi soykırım argümanları nedeniyle kınamış, bu durum iki ülke ortasında krize neden olmuştur. SUUDİ ARABİSTAN
Suudi Arabistan-Türkiye ilgilerinde nihayet devirde yaşanan kırılmalar, ülke içinde kelamda soykırımın tanınması tarafındaki davetlerin artmasına neden oldu. Bu süreçte Suudi Arabistan’ın Lübnan’daki büyükelçisi, ülkedeki kelamda ‘Ermeni Soykırımı’ anıtını ziyaret etti.
Suudi Arabistan, tarihi olarak, soykırım argümanları konusunda Türk tezlerini desteklemiş ve dünyada Ermenistan’ın bağımsızlığını tanımayan birkaç ülkeden biriydi, lakin Türkiye ile ortasındaki artan tansiyon bu mevzuda da farklı bir yönelime girmesine Sebep oldu. Buna Karşın Suudi Arabistan, soykırımı resmen tanımayan ülkelerden biri.
MISIR
Mısır Cumhurbaşkanı Abdül Fettah el-Sisi, Şubat 2019’daki Münih Emniyet Konferansı sırasında kelamda soykırımı tanıdığını açıkladı ve Mısır tarafından resmen tanınacağını duyurdu. Ama o tarihten bu güne Kahire idaresi, kelamda soykırımı resmen tanınmadı.
BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ
Abu Dabi Buyrukluğu, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) içinde kelamda soykırımı açıkça kabul eden birinci buyrukluk oldu.
SÖZDE SOYKIRIMIN İNKARINI CEZALANDIRAN ÜLKELER
FRANSA
Fransız Ulusal Meclisi kelamda soykırımın inkârı için bir Yıl mahpus yahut 45 bin avro Nakit cezası öngörüyor.
YUNANİSTAN
Sözde soykırımın reddi Yunanistan’da hata sayılıyor. Reddedenler 3 yıla kadar mahpus ve 30 bin avroyu geçmemek üzere Nakit cezasına çarptırılıyor.
GÜNEY KIBRIS RUM YÖNETİMİ
Güney Kıbrıs Rum İdaresi’nde kelamda soykırımın reddi kabahat sayılıyor
İTALYA
İtalya’da kelamda soykırımın reddi kabahat sayılıyor. Reddedenler 3 yıla kadar mahpus ve Nakit cezasına çarptırılıyor.
SLOVAKYA
Slovakya’da soykırımın reddi kabahat sayılıyor, reddedenler 5 yıla kadar mahpus cezasına çarptırılabiliyor.
TANIYAN BİRTAKIM MİLLETLERARASI KURULUŞLAR
– Katolik Kilisesi
– Avrupa Parlamentosu
– Avrupa Konseyi
– Amerikan Yahudi Komitesi
Yorum Yok